Na czym polega odzyskiwanie danych

Aktualizacja - 1.04.2021

Odzyskiwanie danych jest jednym z najtrudniejszych i najbardziej odpowiedzialnych procesów technicznych. Na proces ten składa się szereg działań prowadzących do jedynego celu jakim jest skuteczne odzyskanie danych - choćby kosztem uszkodzenia urządzenia z jakiego odzyskiwane są dane. Niestety procesu odzyskiwania danych podejmuje się cała rzesza informatyków, serwisantów sprzętu komputerowego - co często prowadzi do nieodwracalnych uszkodzeń, często wręcz uniemożliwia poprawne przeprowadzenie procesu odzysku. W artykule postaram się wytłumaczyć to, na czym polega cały proces odzyskiwania danych oraz jakie procedury bezpieczeństwa mu towarzyszą, jak również jakimi kompetencjami powinni władać wysokiej klasy specjaliści z dziedziny odzyskiwania danych. 

Zanim zacząłem profesjonalnie zajmować się tym zagadnieniem, moje postrzeganie procesu odzyskiwania danych było mocno odrealnione. Po pierwsze - faktycznie odnosiłem wrażenie, jak to niejako podawały media, że praktycznie każde dane można odzyskać - niezależnie od stopnia zniszczenia nośnika, czy też stopnia ich uszkodzenia. 

Postanowiłem stworzyć serię artykułów opisującą pewne aspekty związane z naszą działalnością, co istotne postaram się też obalić pewne mity, które zostały wbity do umysłów wielu osób, poprzez nieumiejętne operowanie informacją przez różnej maści autorytety. 

Czym wobec tego jest odzyskiwanie danych? 

Odzyskiwanie danych to szereg działań, których celem jest odczytanie, wykopiowanie, zabezpieczenie danych zawartych pierwotnie na jakimkolwiek nośniku danych. W działalności tej istnieje pewna priorytetyzacja działań, która ma na celu bezpieczeństwo tego co jest zdecydowanie najważniejsze - a mianowicie danych - niekiedy wręcz kosztem samego urządzenia, w którym są zawarte. 

Z jakich nośników firmy "data recovery" są w stanie odzyskiwać dane?

Z grubsza możemy przyjąć podstawową wstępną klasyfikację nośników na magnetyczne oraz całkowicie półprzewodnikowe - NAND. Do magnetycznych oczywiście w pierwszej kolejności zaliczamy dyski twardy. Interesującym będzie fakt, że dyski twarde, pracujące w oparciu o niemal te same zasady, utrzymują się już w użyciu od kilku dekad. Ich konstrukcja została bardzo dobrze poznana, znane są wszelkie usterki jakie mogą w nich występować, słabe punkty, wiele z których z pewnych względów nie zostało wyeleminowanych przez firmy zajmujące się ich produkcją. 

Do grupy nośników typu flash albo NAND, zaliczyć możemy w pierwszej kolejności - karty pamięci, pendrivy i dyski SSD. W pewnym sensie do tych nośników należy zaliczyć także telefony, tablety, które również w swojej strukturze zawierają kości pamięci typu flash. 

Generalnie pracę z odzyskiwaniem danych można podzielić jeszcze według następującej klasyfikacji - uszkodzenia fizyczne, uszkodzenia logiczne. O uszkodzeniach fizycznych nośników danych będziemy mówili zawsze wtedy kiedy doszło do istotnej elektrycznej, mechanicznej usterki nośnika. Utrata danych w wyniku usterki logicznej - występuje z kolei w nośniku generalnie sprawnym, chociaż praktyka mówi, że uszkodzenie struktury danych na poziomie logicznym bardzo często ma swoje źródło w usterce fizycznej nośnika. Tu dochodzimy do istotnej kwestii - tak długo, jak nie mamy 100% pewności odnośnie fizycznego stanu nośnika - nie wolno nam wykonywać żadnych nieprzemyślanych działań związanych z odzyskiwaniem danych. 

Macierze RAID - wyższa szkoła jazdy

Macierze RAID to wielodyskowe systemy przechowywania danych. Większość konfigruacji macierzy RAID zakłada, że uszkodzenie jednego z dysków (a niekiedy większej ilości) nie powinno spowodować przerwy w pracy macierzy. Praktyka pokazuje jednak coś zupełnie innego. Bardzo często zdarza się tak, że pada najpierw jeden dysk w macierzy RAID, następnie kolejne. Niestety nikt tego w porę nie dostrzega, gdyż system albo wcale nie sygnalizuje problemu związanego z niesprawnym dyskiem - albo osoby odpowiedzialne za nadzór zwyczajnie nie pilnują. 

Praca w zakresie odzyskiwania danych z macierzy RAID należy do bardzo odpowiedzialnych, wymagających pod każdym względem.  

Po pierwsze - nie zaszkodzić!

Najważniejszą zasadą pracy w dziedzinie odzyskiwania danych jest nie zaszkodzić, działać rozważnie, ostrożnie, działać ze świadomością, że każdy nasz ruch, każde działanie może przyczynić się nawet do tego, że możliwość odzyskania danych zostanie bezpowrotnie utracona. A do tego dopuścić przecież nie wolno!! A jednak - proszę sobie wyobrazić, że każda operacja odzyskiwania danych z dysku twardego wiąże się z ogromnym ryzykiem. Na pracę z nośnikiem klienta może pozwolić sobie tylko i wyłącznie osoba posiadające duże doświadczenie, posiadające pewne ręce, doskonałą, kompleksową wiedzę, pewny chwyt. W przeciwnym razie może dojść do tragedii, bezpowrotnego utracenia danych! 

Artykuł ten będzie cały czas rozwijany, kolejne myśli będą dopisywane.